Sau các nội dung về Cornell, mapping và charting, hôm nay mình sẽ giới thiệu bạn về một trong những chiến lược ghi chú lâu đời nhất trên thế giới: phương pháp SQ3R.
Đây là phương pháp rất phức tạp nhưng lại tốt hơn hầu hết các phương pháp khác. Ngay cả Walter Pauk, người phát minh ra phương pháp ghi chú nổi tiếng của Cornell, vào năm 1974 cũng nói rằng phương pháp nghiên cứu SQ3R quá phức tạp đối với sinh viên.
Phức tạp hay không, chúng tôi sẽ đi sâu vào phương pháp nghiên cứu để xem nó là gì và liệu nó có còn phù hợp ngày nay hay không.
Phương pháp nghiên cứu SQ3R là gì?
SQ3R là một phương pháp nghiên cứu được thiết kế để cải thiện khả năng đọc hiểu của học sinh. SQ3R là từ viết tắt của năm bước của hệ thống: Khảo sát, Câu hỏi, Đọc, Đọc lại và Đánh giá (Survey, Question, Read, Recite, and Review).
Hiện nay bạn nghe đến khái niệm SQ4R là một cải tiến của phương pháp trên. Nó thêm chữ Relate (Liên hệ) vào.
Phương pháp nghiên cứu SQ3R dựa trên lý thuyết xử lý thông tin của việc học và nó được phát triển ban đầu bởi Francis P. Robinson, một nhà tiên phong trong lý thuyết đọc viết vào năm 1941.
Sức mạnh của phương pháp học SQ3R đến từ khả năng giúp học sinh tập trung vào những thông tin quan trọng nhất trong tài liệu học tập. Năm hay sáu bước của SQ3R giúp học sinh khai thác tối đa tài liệu đọc của mình bằng cách chia nhỏ nhiệm vụ đọc thành các bước dễ quản lý hơn.
Nhưng trước khi chúng ta đi vào “làm thế nào”, trước tiên chúng ta hãy đi vào “tại sao”.
Ưu điểm của phương pháp nghiên cứu SQ3R
Trong suốt nhiều năm, nhiều nghiên cứu khác nhau đã được thực hiện về hiệu quả của phương pháp SQ3R. Khoa học đằng sau các phương pháp phổ biến khác như phương pháp nghiên cứu Pomodoro mang tính phỏng đoán nhiều hơn, và chúng ta có thể nói một cách tương đối chắc chắn về cách thức và lý do tại sao SQ3R lại có hiệu quả do số lượng nghiên cứu lớn hơn (mặc dù vẫn còn nhỏ) được thực hiện về chủ đề này.
Đây là những lý do tại sao phương pháp nghiên cứu SQ3R có thể được coi là hiệu quả:
- Sinh viên đại học sử dụng chiến lược SQ3R lưu giữ nhiều thông tin hơn về các kỳ thi.
- Học sinh phát triển các kỹ năng tổ chức, liên kết và tư duy phản biện tốt hơn bằng cách sử dụng SQ3R.
- Hai bước đầu tiên của SQ3R, khảo sát và đặt câu hỏi, giúp học sinh tạo nền tảng kiến thức trước khi chuyển sang phần đọc hiểu.
- SQ3R buộc học sinh sử dụng hệ thống xử lý thông tin của não một cách hiệu quả hơn.
Nhược điểm của phương pháp nghiên cứu SQ3R
Nhiều nhà nghiên cứu đặt câu hỏi về độ tin cậy của phương pháp SQ3R, chú ý đến những nhược điểm như:
- Học sinh phải lặp lại quá trình SQ3R cho đến khi nó trở thành tự động.
- Phương pháp này tốn nhiều thời gian vì nó yêu cầu bạn dành đủ thời gian để hiểu từng chương và phân tích tất cả các đề mục.
- Phương pháp SQ3R có thể khó học và khó áp dụng .
- SQ3R thiếu các bước hỗ trợ quá trình nhận thức của tổ chức và tích hợp .
- Phương pháp này không phù hợp với các lớp học trực tuyến và các loại tài liệu học tập khác ngoài sách giáo khoa.
Thật vậy, phương pháp SQ3R không hoàn hảo. Tuy nhiên, SQ3R có thể ứng dụng cực tốt để hiểu được sách giáo khoa, nó tiếp tục là một trong những phương pháp học hiệu quả nhất hiện có.
Cách sử dụng phương pháp SQ3R / SQ4R
Khảo sát (Survey)
Bước đầu tiên của phương pháp nghiên cứu SQ3R là khảo sát tài liệu học tập. Khảo sát có lợi cho khả năng đọc hiểu vì nó chuẩn bị cho hệ thống xử lý của não bộ cho những gì sắp tới. Nếu bộ não của bạn biết những gì mong đợi từ tài liệu, nó có thể lưu trữ thông tin hiệu quả hơn nhiều.
Để khảo sát tài liệu, hãy bắt đầu bằng cách lướt qua tất cả các tiêu đề và tiêu đề phụ trong chương để kích hoạt kiến thức hiện có của bạn. Cũng nên chú ý đến bất kỳ thành phần đáng chú ý nào khác như bảng, hình hoặc sơ đồ. Điều này sẽ giúp bạn tạo ra một phác thảo tinh thần của tất cả các thông tin có sẵn.
Sau đó, khi bạn đã xem qua tài liệu, hãy tiếp tục bằng cách đọc lướt qua câu đầu tiên của mỗi đoạn văn. Khi bạn đã làm xong, bạn sẽ muốn đọc các đoạn giới thiệu và đoạn tóm tắt, trước khi chuyển qua các câu hỏi nghiên cứu.
Bằng cách làm theo tất cả các bước khảo sát này, bạn có thể đảm bảo rằng bộ não của bạn biết loại thông tin mong đợi từ tài liệu, thông tin đó nằm ở đâu và những bit thông tin nào cần chú ý thêm.
Bước khảo sát chỉ mất từ ba đến năm phút đối với người dùng phương pháp SQ3R có kinh nghiệm.
Câu hỏi (Question)
Bước thứ hai của phương pháp nghiên cứu SQ3R liên quan đến việc tạo ra các câu hỏi nghiên cứu.
Điều này được thực hiện bằng cách chuyển tất cả các tiêu đề và tiêu đề phụ bên trong tài liệu thành câu hỏi. Điều này được thực hiện để bạn có mục đích rõ ràng cho giai đoạn đọc và để bạn biết loại thông tin nào bạn nên chú ý nhất.
Cũng giống như bước khảo sát trước, đặt câu hỏi buộc bạn phải giải quyết những điều không chắc chắn của mình trước tiên. Việc tạo ra các câu hỏi nghiên cứu của riêng bạn sẽ khó hơn so với việc chỉ làm theo các câu hỏi do người hướng dẫn tạo. Tuy nhiên, phần thưởng là những loại câu hỏi này cũng hướng dẫn quá trình đọc hiệu quả hơn nhiều.
Đọc (Read)
Bước thứ ba của phương pháp nghiên cứu SQ3R liên quan đến việc đọc tài liệu và đây là sự kiện quan trọng nhất của phương pháp.
Đây là nơi mà tất cả các bước chuẩn bị được thực hiện trong hai bước trước đó sẽ phát huy tác dụng. Trong bước này, bạn bắt đầu đọc văn bản trong khi trả lời cả câu hỏi chương và câu hỏi tự tạo ở bước Question.
Là một người đọc, bạn sẽ phải cẩn thận lựa chọn thông tin cần thiết để trả lời tất cả các câu hỏi và quá trình này đòi hỏi sự tập trung cao độ để đạt hiệu quả. Kỹ thuật SQ3R buộc bạn phải đọc chủ động thay vì thụ động, và mặc dù hấp dẫn hơn, nhưng nó cũng đòi hỏi nhiều hơn về mặt nhận thức.
Đọc thuộc lòng (Recite)
Bước thứ tư của phương pháp nghiên cứu SQ3R là đọc thuộc lòng. Đây là bước tốn thời gian nhất khi sử dụng SQ3R và nó liên quan đến việc đưa tất cả thông tin bạn đã xử lý cho đến thời điểm này thành lời của riêng bạn. Đảm bảo dành thời gian của bạn cho bước này, vì bỏ qua bước này sẽ đảm bảo rằng hệ thống SQ3R sẽ không đạt được hiệu quả đầy đủ của nó.
Điều quan trọng là luôn sử dụng từ ngữ của chính bạn để đọc lại chứ không phải của người khác và điều quan trọng là bạn phải bao gồm tất cả các điểm chính và câu hỏi được tạo ra trong bước Question.
Bằng cách đọc lại thông tin, bạn có thể làm chậm tốc độ nhập thông tin và cho não của bạn nhiều thời gian hơn để xử lý. Làm như vậy sẽ giúp bạn chuyển thông tin từ trí nhớ ngắn hạn sang trí nhớ dài hạn.
Liên hệ (Relate) – SQ4R
Cân nhắc xem liệu bạn có thể liên tưởng đến bất cứ điều gì bạn vừa đọc theo cách cá nhân hoặc liệu nó có nhắc nhở bạn về bất cứ điều gì trong cuộc sống của bạn, điều này sẽ giúp bạn ghi nhớ nó tốt hơn.
Đánh giá (Review)
Bước cuối cùng của kỹ thuật SQ3R/SQ4R là xem xét thông tin.
Điều này liên quan đến việc kiểm tra tất cả các tiêu đề giống nhau mà bạn đã xác định ở bước Khảo sát một lần nữa và tóm tắt tất cả thông tin thành câu trả lời bằng từ ngữ của riêng bạn. Điều này giúp bạn khóa tất cả thông tin mà bạn đã xử lý cho đến thời điểm này.
Vì não người quên thông tin rất nhanh, nên quá trình xem lại sẽ hiệu quả nhất nếu được bắt đầu sớm. Bằng cách tiến hành xem xét ngay lập tức, bạn sẽ can thiệp vào cơ chế quên và điều này sẽ giúp bạn đạt được mức lưu giữ tốt nhất có thể.
Với bước xem lại đã hoàn thành, bạn đã hoàn thành một chu trình của phương pháp học SQ3R – SQ4R.